HMunsterman1In zijn oecumenelezing van 18 januari j.l. ging de rooms-katholieke theoloog Hendro Munsterman nog verder. Aansluitend bij paus Franciscus in zijn Evanglii Gaudii stelde hij dat het er in het oecumenisch gesprek niet slechts om gaat informatie over de ander te krijgen, maar om ‘te oogsten wat de Heilige Geest in de ander als gave ook voor ons heeft gezaaid’.
Munsterman interpreteert deze uitspraak als volgt: ‘In zekere zin zou men hier kunnen spreken van ecclesiologisch-oecumenische perichorese (een term afkomstig uit de dogmatische bezinning op de drieëenheid, J.K.). Net zoals volgens de drieëenheidsleer elk van de drie personen in de andere twee aanwezig is, zo is ook het protestantse in de katholieke traditie aanwezig, en het katholieke in het protestantse’. Deze perichorese is in ontwikeling. Zij is groeiend. Maar onstopbaar. Het gaat om de voortgaande wederzijdse doordringing van onze tradities. Dat perichoretisch denken betekent dat wij anders over onszelf en de oecumene moeten leren denken: de protestantse en katholieke traditie staan niet slechts tegenover elkaar, verhouden zich zelfs niet tot elkaar. Beide tradities zijn zozeer met elkaar verweven dat we moeten zeggen dat de katholieke traditie binnen de de protestantse traditie is, en de protestantse traditie binnen de katholieke.

Het aanvaarden daarvan, het doorgronden ervan, het onderscheiden (op ignatiaanse wijze) ervan – en dat alles in de Geest – schept nieuwe perspectieven’. De vraag aan mijzelf wordt dan: ‘wat heb ik van de ander geleerd? Waar kan ik mijn medechristenen dankbaar voor zijn? Wat heb ik nog te ontvangen en waarom blokkeert er nog iets in mij?’. Voor het oecumenisch gesprek betekent dat volgens Munsterman, dat we geen nieuwe kerk moeten willen beginnen, want de kerk is niet van ons, ze is creatura verbi, schepping van het Woord, of ook: mysterie, gemeenschap, communio. Het betekent ook niet de oude kerk herstellen in de zin van terugkeer-oecumene. Het betekent de katholieke traditie binnen de protestantse tradities leren herkennen en omgekeerd. Wat daarvoor allereerst nodig is, is zelfkritiek en openheid voor de ander.