Belijdenis en katholiciteit

Belijdenis en katholiciteit 33 bevindt, kan men een concreet antwoord geven: in de Rooms-Katholieke Kerk. 56 Doch het betekent tegelijkertijd ook, dat de concilievaders ruimte geven aan de gedachte dat er ook katholiciteit te vinden is buiten de Rooms-Katholieke Kerk. 57 Zij zeggen dat zelfs expliciet: ‘buiten haar schoot’ zijn ‘meerdere bestanddelen van heiliging en waarheid te vinden […] die, als de eigen gaven van de Kerk van Christus, naar de katholieke eenheid heen stuwen’ (LG 8). In het voorgaande hebben wij deze gedachte van Vaticanum II concreet gemaakt en verder uitge- werkt door te laten zien hoe aspecten van katholiciteit aanwezig zijn in andere kerken dan de Rooms-Katholieke. Wij kunnen daar hier aan toevoegen dat dit ook geldt voor katholiciteit in de zin van universaliteit. In de afgelopen eeuw hebben de regionale kerken uit de Reformatie zich verenigd in diverse interna- tionale verbanden, waaronder de Wereldraad van Kerken, de Wereldbond van Hervomde en Gereformeerde Kerken (WARC) en de Lutherse Wereldbond. Van deze instellingen zou men, met de woorden van Vaticanum II, kunnen zeggen dat zij in de richting van katholieke eenheid stuwen. 58 Tenslotte wil ik er hier graag op wijzen dat de concilievaders er ook op hebben gewezen, dat de katholiciteit van de Rooms-Katholieke Kerk niet onaangetast is door de kerkelijke verdeeldheid: ‘de verdeeldheid van de christenen’ maakt het voor de ‘Kerk […] moeilijker de volheid van de katholiciteit in ieder opzicht van de werkelijkheid van het leven tot uitdrukking te brengen’ (UR 4). 59 56 In een recente verklaring van de Congregatie voor de Geloofsleer wordt nog eens expliciet onder- streept dat het subsistit in alleen van toepassing is op de RK Kerk, niet op andere kerken ( Ad Catholicam Profundius 2), en dat het aloude ‘is’ (de RK kerk is de katholieke kerk) niet wordt opgegeven, maar wordt gepreciseerd (ACP 3). 57 Schillebeeckx laat zien dat de uitdrukking subsistit in ‘wordt gebruikt om juist de realiteit van kerkelijke bestanddelen in de andere christelijke kerken niet uit te vlakken’; Schillebeeckx, Mensen als verhaal van God, 210. Adelbert Denaux. Lid van de ITC, heeft erop gewezen dat de ITC in haar document Theologie vandaag iets soortgelijks doet: ‘Het is belangrijk om op te merken dat de ITC “ka- tholieke theologie” niet in de eerste plaats begrijpt in confessionele zin. Ze wil niet de katholieke theo- logie begrijpen in onderscheid met bijv. de protestantse of orthodoxe theologie.’ Zie Adelbert Denaux, ‘Katholieke theologie vandaag: Een recent document van de Internationale Theologische Commissie,’ lezing op de wetenschapsweek van de TST, Utrecht 15 maart 2013 (ongepubliceerd), 3. 58 LG 8; vgl. Unitatis redintegratio 4. 59 Vgl. Koch, Kirche Gottes , 268.