Belijdenis en katholiciteit

Belijdenis en katholiciteit 35 Als ik het voorgaande kort door de bocht mag samenvatten, dan zou ik willen zeggen dat de Rooms-Katholieke Kerk enerzijds vasthoudt dat de katholieke kerk van de belijdenis te vinden is in de Rooms-Katholieke Kerk, maar ander- zijds geen monopolie 60 op katholiciteit claimt. Haar positie lijkt – ik zeg het met enige aarzeling – eerder in de buurt te komen van de opvatting dat wij verschil- lende gradaties van katholiciteit aantreffen in verschillende kerken. 61 Ik zeg dit met enige aarzeling, omdat dit natuurlijk niet is zoals het zou moeten zijn . Hier kan ik als Rooms-Katholiek theoloog volledig onderschrijven wat Dr Plaisier in zijn column zegt: ‘Jezus Christus […] is degene in wie het universele heil ligt. Het lichaam van Jezus Christus is het echte katholieke lichaam. Dat lichaam is namelijk verbonden met Jezus Christus en is daarom universeel. ”In Christus is noch west noch oost, in Hem noch zuid noch noord.”’ 62 Om het met de Internationale Theologische Commissie te zeggen: De katholiciteit van de Kerk is een afgeleide van Christus zelf, die de verlos- ser van de hele wereld en van heel de mensheid is (zie Ef. 1,3-10; 1Tim 2,3- 6). De Kerk is daarom thuis in alle volken en culturen, en probeert ‘alles te verzamelen dat bijdraagt tot hun redding en heiliging’. Het feit dat er één Verlosser is laat zien dat katholiciteit en eenheid noodzakelijk met elkaar ver- bonden zijn. 63 Katholiciteit en eenheid zijn dus intrinsiek verbonden, 64 en wanneer ik spreek over gradaties van katholiciteit zeg ik iets dat wij eigenlijk zo snel mogelijk weer moeten vergeten. Het mag zich niet in ons geheugen vastzetten als een beschrij- ving van hoe het nu eenmaal is in de kerk. Elk spreken over katholiciteit dat niet tegelijk recht doet aan de eenheid van de Kerk, is een onvolmaakt spreken – een weerspiegeling van de gebrokenheid van ons huidig bestaan. 60 Voor de term ‘monopolie’ in dit verband, zie Hans Kronenburg, ‘Protestantse identiteit en katho- lieke horizon: Over het katholiek gehalte van de Protestantse Kerk in Nederland,’ in: Kronenburg & De Reuver (red.), Wij zijn ook katholiek , 13–38, i.h.b. 29–30. 61 Vgl. ook nog UR 3, Johannes Paulus II, Ut unum sint 14, en de uitvoeriger argumentatie in: Marcel Sarot, ‘Degrees of Catholicity: Another Mark of Roman Arrogance?’, in: Pancratius C. Beentjes, The Catholic Church and Modernity in Europe (Münster: LIT Verlag, 2009), 165–174. 62 http://www.pkn.nl/actueel/Nieuws/nieuwsoverzicht/Paginas/Wie-is-katholiek.aspx (bezocht 22 feburari 2013). 63 ITC, Theologie vandaag 2; vgl. Dulles, Catholicity of the Church , 30–47, CKK 830. 64 Het feit dat het telwoord één in het Apostolicum ontbreekt, doet hier niets aan af.