Oecumenelezing 16 mei
Oecumenische viering 14 juni
Aan de vooravond van zondag Trinitatis vindt in de prachtige Sint-Janskerk in Gouda een oecumenische viering plaats.
In deze viering zullen de lidkerken van de Raad van Kerken, maar hopelijk ook breder, hun verbondenheid in het ene geloof vieren.
Deze viering wordt inhoudelijk voorbereid en vormgegeven door de stuurgroep Nicea 2025.
Zowaar een voluit katholiek gebeuren!
scheidend voorzitter mg. Joris Vercammen
Het auditorium van het Catharijne Convent was met ruim 40 mensen goed gevuld.
Voorzitter Idelette Otten stelde de forumleden bij aanvang nog even voor aan de zaal en zette in het bijzonder Joris Vercammen (Emeritus aartsbisschop van de OKKN) in het zonnetje. Hij heeft aan de wieg gestaan van ons Forum en van het appel dat op 3 november 2012 werd gepresenteerd. Tot 2023 hebben we ons onder zijn leiding kunnen wijden aan Studie, Reflectie en Spirituele uitwisseling. Hij legde een katholiek fundament onder onze theologische bezinning en vroeg aandacht voor de spirituele dimensie van de katholiciteit. Met het neerleggen van het voorzitterschap heeft hij ook afscheid genomen van het Forum.
We moesten ook afscheid nemen van Theodoor van der Voort, die helaas niet aanwezig kon zijn. Deze aartspriester van de Russisch Orthodoxe parochie in Deventer heeft ook jarenlang een positieve en onmisbare bijdrage geleverd aan ons Forum. Onmisbaar omdat men hem ook het geluid van de oosterse orthodoxie werd gehoord. Hopelijk zal er voor hem een opvolger gevonden worden.
Vervolgens kwamen er vier inleiders aan het woord met elk een eigen reactie op onze notitie, inmiddels gepubliceerd in Kerk en Theologie 2024, jaargang 75, no.4.
Als eerste Michael Bakker, rector van het St. Irenaeus Orthodox Theologisch Instituut aan de Radboud Universiteit van Nijmegen en aartspriester van de Orthodoxe gemeente in Amsterdam. Zijn reactie was getiteld: De kerk als ikoon van God, het universum en de mens.
Daarna sprak Matthijs Ploeger, rector van het oud-katholiek Seminarie, docent systematische theologie, docent liturgiek en priester. Hij sprak over Kerk als sacrament: een conceptuele en een existentiële vraag.
Na een pauze volgde Dorottya Nagy, hoogleraar Theologie en Migratie. Zij leidt mede het PTHU Centre for Theology and Christianity Worldwide en is voorzitter van de Central and Eastern European Association for Mission Studies plus predikant van de Lutherse Kerk. Zij zal spreken over Sacramentaliteit en ecclesiologie: een theologisch-missiologische respons.
Tenslotte deelde Peter Demey, hoogleraar aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen te Leuven inzichten uit de redactiegeschiedenis van de lijnen over ‘kerk als sacrament’ in Lumen Gentium 1 en het verschil tussen redactiegeschiedenis en receptiegeschiedenis.
Onder leiding van Marcel Sarot was er een paneldiscussie en Andreas Wöhle sloot de middag zingend af met de voorzang van When we sing, we pray twice. When we sing, we are one. Allen stemden met vreugde in.
In het jaar waarin we Nicea gedenken was deze middag de eenheid en de katholiciteit van de kerk hoorbaar, zichtbaar en voelbaar.
vlnr: Hans Uytenbogaardt, Lieske Keuning, Henk Schoon, Marcel Sarot,
Hans Kronenburg, Henk Gols, Wim van den Dool, Hans Burger en voorzitter Idelette Otten
Het is 2025, het nieuwe jaar is begonnen. Tijd meten we met seconden, minuten, uren, dagen, maanden, jaren, eeuwen. In onze tijdmeting hebben we de overgang gemaakt naar een nieuw jaartal. Een paar weken geleden begon er ook al een nieuw jaar, een nieuw kerkelijk jaar, toen de Adventstijd begon. Welke ‘nieuwjaar’ is het meest belangrijk?
Charles Taylor maakt in zijn boek Een seculiere tijd onderscheid tussen seculiere tijd en hogere tijd. Hij signaleert dat met de secularisering van onze hele wereld ook de tijdsbeleving is geseculariseerd. In een seculier tijdsverstaan is tijd leeg en eindeloos, niet langer verbonden met een hogere werkelijkheid. Die hogere tijd laat zien wat de samenhang is tussen onze tijden en een goddelijke werkelijkheid, en ordent onze tijden vanuit betekenisvolle momenten, momenten van verdichte tijd. Tijd opvatten als iets dat slechts meetbaar is in seconden, uren, jaren, past bij een seculiere tijdsopvatting. De tijdsbeleving van het kerkelijk jaar legt expliciet de verbinding met hogere tijd – Advent en Kerst zijn momenten van verdichte, betekenisvolle tijd.
De conclusie ligt voor de hand: het begin van het kerkelijk jaar legt de verbinding met hogere tijd, en is dus belangrijker dan een seculiere jaarwisseling op 1 januari.
Studiemiddag Oecumenisch Forum voor Katholiciteit
De vraag of de kerk een sacrament is, roept vanouds veel discussie op in de oecumene, met name in het gesprek tussen Rome en de Reformatie. Hoe komt dat? Omdat mensen aanvoelen dat het hier niet om een theoretisch-dogmatische kwestie gaat, maar om de existentiële vraag: kan ik erop vertrouwen dat mijn kerk in haar spreken en handelen doorzichtig is tot op Gods bedoelingen? Anders gezegd: wordt er in mijn kerk iets zichtbaar van God?
Met name in een tijd waarin iedere keer weer nieuwe misbruikschandalen in de kerk aan het licht komen lijkt de uitspraak dat de kerk ‘teken en instrument van Gods genade is’ een aanfluiting. Maar niet alleen daarom, ook om andere redenen zien we om ons heen dat de kerk voor veel mensen betekenisloos geworden is, getuige de vele kerksluitingen en kerkverlatingen. Wat stelt de kerk eigenlijk (nog) voor?
Op 19 september van dit jaar overleed frère Rolf Boiten, die met zijn vrouw Georgine in de jaren vijftig de gemeenschap Oudezijds 100 aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam stichtte. Tijdens mijn kerkelijke opleiding in de jaren ’70 liep ik er drie maanden stage. Ik kreeg bagage mee voor de rest van mijn leven. In de spannende realiteit van de binnenstad van Amsterdam leerde ik wat liturgie, diaconie en oecumene is. Bij Oudezijds 100 was (en is) ieder welkom. Om, indien nodig, hulp te ontvangen, maar ook om, naar gelang ieders mogelijkheden, aan de gemeenschap een eigen bijdrage te leveren. Immers, in elke waarachtige ontmoeting verrijken wij elkaar. Ook wie hulp behoeft is een gave van God.
In het huis aan de Wallen werd de kerkelijke verdeeldheid overstegen. Als gelovige werd je herkend en verwelkomd als lid van de ene Familia Dei. Hetgeen voor ieder ruimte schiep om eigen belofte en roeping te ontdekken. Katholiciteit in optima forma. Helaas, het ruimhartige gebaar stuittte ook op de realiteit van botsende karakters. Zodat het niet altijd lukte om Gods huisgezin in vrede bijeen te houden.
Oecumenisch Forum voor Katholiciteit
p/a Oud-Katholieke Kerk van Nederland
Koningin Wilhelminalaan 3
3818 HN Amersfoort
info@forumkatholiciteit.nl of
via het contactformulier