Kon in de Nieuwsbrief van december vorig jaar nog vermeld worden dat de kans groot is dat de Protestantse Kerk in Nederland vrijwel zeker het bisschopsambt gaat invoeren – nu we een jaar verder zijn is duidelijk geworden dat het feest niet doorgaat: de PKN krijgt geen bisschoppen.
Ik heb daar een dubbel gevoel bij: aan de ene kant betreur ik het. Nu toch de hele kerkstructuur op de schop gaat was het de tijd geweest om meteen maar door te pakken. Ik vond het opvallend dat de scheidende scriba van de kerk, dr. Arjan Plaisier, zich de laatste tijd in woord en geschrift zeer positief uitsprak over een ‘predikant-bisschop’, een door de classicale vergadering benoemde predikant met bepaalde bisschoppelijke taken. Ook in de door Plaisier geschreven nota Kerk 2025 – een stap verder staan alleen maar goede dingen over deze figuur. In zijn slotconclusie stelt hij zelfs dat de naam predikant-bisschop de meest logische zou zijn.
‘Als rooms-katholiek heb ik moeite met de beperkte sacramentele beleving van veel protestantse gelovigen. De grote waardering voor het Woord gaat bijna altijd gepaard met een onderwaardering van het sacrament van de eucharistie/het heilig avondmaal’. Aldus de bisschop van Den Bosch mgr Gerard de Korte tijdens het symposium Alle protestanten katholiek? in de abdij van Berne Heeswijk.
Het is het bekende verwijt dat protestanten al eeuwen lang te horen krijgen. Hoe terecht dit verwijt ook is, ik wil er toch op wijzen dat er binnen het protestantisme ook altijd stemmen geklonken hebben die vroegen om eerherstel van de eucharistie.
Denk bij voorbeeld aan de Liturgische Beweging, aan het Limarapport van de Wereldraad van Kerken en – recent – aan het visiedocument van de Liturgische Kring. Steeds is de boodschap: de kerken van de reformatie hebben zeer tot hun schade de eucharistie verwaarloosd, het wordt hoog tijd daar verandering in te brengen.
In september nam Dr Barend Kamphuis, lid van de stuurgroep van het OFK, afscheid als hoogleraar systematische theologie aan de Theologische Universiteit in Kampen. Het feit alleen al dat deze vrijgemaakt-gereformeerde theoloog lid is van het OFK geeft aan dat het thema katholiciteit heel belangrijk voor hem is.
Een van de meest boeiende kanten van paus Franciscus is dat hij op allerlei terreinen grenzen doorbreekt, niet alleen op sociaal, maatschappelijk en moreel gebied, maar ook theologisch. Sommigen zeggen dat hij met olifantspoten door de porceleinkast loopt, anderen herkennen er iets in van het nonconformistische optreden van Jezus, wiens representant hij geacht wordt te zijn.
In de vorige Nieuwsbrief (Pinksteren 2015) kwam al even de nota Kerk 2025 ter sprake, waarin Dr Arjan Plaisier, de scriba van de synode, voorstelt het bisschopsambt in te voeren in de PKN – al wordt het woord ‘bisschop’ angstvallig vermeden.
Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling van de bestseller Geduld met God, van de Tsjechische priester-filosoof Tomás Halík. Het is een ‘prachtig intellectueel en spiritueel boek’ (Trouw), waarin de schrijver ons aan de hand van het verhaal van Zacheüs uitdaagt om in gesprek te gaan met de seculiere, zoekende mens van deze tijd. Halík is van mening dat de kerk zich in het verleden te veel verschanst heeft in dogma’s en de mystieke dimensie van het geloof verwaarloosd heeft. Daardoor heeft zij veel mensen van zich vervreemd.
‘De Bijbel leidt ons naar de waarheid niet met behulp van definities en theoretische systemen, maar juist via verhalen, grote en kleine drama’s – zoals het verhaal van Zacheüs – en duizenden andere verhalen’ (….) Willen we in onze tijd over goddelijke zaken spreken, dan moeten we bepaalde woorden gezond maken en weer tot leven wekken, want ze zijn uitgeput door de last van de vele betekenissen die mensen door de eeuwen heen eraan opgedrongen hebben.
Er is enige reuring ontstaan in de PKN vanwege de nota ‘Kerk naar 2025’ van synodesecretaris dr Arjan Plaisier. Begrijpelijk, want er in staat klinkt nogal revolutionair, zelfs zodanig dat de hele PKN organisatorisch op haar kop gezet lijkt te gaan worden.
In het Nederlands Dagblad van 8 mei j.l. stond een bericht onder de kop ‘Pasen wellicht voor alle christenen op dezelfde dag’. Het betreft het recente voorstel van de koptisch-orthodoxe paus Tawadros II om in de toekomst zowel in het Oosten als in het Westen het Paasfeest te gaan vieren op de derde zondag van april.
Op 21 november j.l. publiceerde de roomskatholieke theoloog Hendro Munsterman, medeondertekenaar van het KATHOLIEK APPEL, op zijn blog een artikel waarin hij zijn lezers eraan herinnert dat op die datum, 50 jaar geleden, tijdens het Tweede Vaticaans Concilie, definitief de bekering van de Rooms-Katholieke Kerk tot de oecumenische beweging bevestigd werd.
‘Veel Amerikaanse twintigers worden in toenemende mate aangetrokken tot hoogkerkelijke tradities – het Rooms-Katholicisme, de Oosterse Orthodoxie, de Episcopaalse Kerk. De oude liturgische vormen lijken zo zonder pretenties, zijn zo weinig gericht op ‘cool’ – en dat is verfrissend authentiek’. Aldus de constatering van de onder evangelicals bekende publiciste Rachel Evans (32) in een artikel voor het religieblog Belief van CNN. Uitvoerig beschrijft ze wat de millennials missen in de kerk en waarom met name de hoogopgeleiden onder hen weggaan. De evangelische kerken hebben vaak een helder theologisch verhaal, maar ze ontwijken de moeilijke vragen, vooral op het gebied van de ethiek. Als je daarmee voor de dag komt wordt vaak gezegd: je moet bidden om geloof.
Oecumenisch Forum voor Katholiciteit
p/a Oud-Katholieke Kerk van Nederland
Koningin Wilhelminalaan 3
3818 HN Amersfoort
info@forumkatholiciteit.nl of
via het contactformulier