Op 14 en 15 mei jl. waren de leden van de stuurgroep voor studie en retraite te gast in de Abdij van Berne te Heeswijk. Centraal stond ons vorige jaar opgepakte thema ‘de sacramentaliteit van de kerk’, waarover we te zijner tijd een document hopen te publiceren. Er werden drie lezingen gehouden.
Forumlid Herwi Rikhof sprak over het kerkverstaan van Lumen Gentium, de constitutie over de kerk, zoals vastgesteld op het Tweede Vaticaans Concilie. Het bleek dat dit document, hoewel aanvankelijk niet onderkend, een belangrijke tekst is over de sacramentaliteit van de kerk, al was het alleen maar vanwege de verbreding, beter, de gelaagdheid van het sacramentsbegrip die erin zichtbaar wordt: Christus het oer-sacrament (‘sacrament van de Godsontmoeting’, Schillebeeckx), vervolgens de kerk als het aardse sacrament van de hemelse Christus en tenslotte het sacrament van de eucharistie als teken en instrument van Gods aanwezigheid in de wereld.
Vervolgens lazen we een tekst van Mattijs Ploeger (die helaas niet zelf aanwezig kon zijn) over ’Jezus Christus, de kerk en de wereld’. Zijn vertrekpunt was de oecumenisch breed gedragen ‘eucharistische ecclesiologie’, waarin de kerk gezien wordt als het lichaam van Christus, dat gestalte krijgt in de viering van de eucharistie, c.q. de liturgie van Schrift en Tafel. Waarbij onmiddellijk aangetekend moet worden dat deze eucharistie geen bekrompen binnenkerkelijk ritueel is, maar de viering van de gemeenschap met Christus, die het hart is van heel de werkelijkheid. ‘De kern ziet wijd’ (Miskotte).

Tenslotte refereerde forumlid Hans Burger over ‘Een vrijgemaakt-gereformeerde bijdrage aan een katholieke ecclesiologie’. Op boeiende wijze schetste hij de ontwikkeling van de Vrijgemaakt-gereformeerde kerken van een nogal gesloten vereniging-achtig kerkverband naar een oecumenisch georiënteerde kerkgemeenschap, die ontstaat in de mystieke vereniging met Christus, zoals die gestalte krijgt in prediking, doop en avondmaal, waarbij de tucht dient om de integriteit van de gemeenschap te bewaren.
Het waren inspirerende lezingen, die op een natuurlijke wijze ingebed waren in de gebedsdiensten, de gesprekken aan tafel, in de wandelgangen en – niet te vergeten - aan de bar. We hebben genoeg materiaal om met vrucht te kunnen werken aan een toekomstige publicatie!