... van verbindingslijnen tussen christelijke en joodse feesten.

Van de avond van 28 november tot de avond van 6 december is het joodse feest van Chanoekah. Het feest van de lichten herinnert aan het wonder van de olie die voldoende was voor het ontsteken van acht lichten. Het ritueel van acht avonden in huis een licht ontsteken aan de Chanoekiah, steeds een licht meer, is een feestelijk gebeuren. In het bijbelboek 1 Makkabeeën 4 staat het verhaal over de altaarreiniging en in gebruikneming van de Tempel na het verjagen van de bezetters door Judah Maccabeüs en zijn broers. Behalve op de vrolijkheid op dit feest ligt het accent op zuivering. Christenen beginnen juist in deze tijd ook kaarsen te ontsteken: elke zondag van de Advent steeds een licht meer. De Advent is een periode van vasten, van inkeer en van zuivering. Zonder een aanwijsbaar verband tussen Chanoekah en Advent kun je overeenkomstige elementen herkennen.

Meerdere christelijke feesten die de kerken gemeenschappelijk hebben (zie het oecumenisch leesrooster van de Raad van Kerken in Nederland, Oecumenisch Leesrooster – Raad van Kerken in Nederland) kun je herleiden op de joodse feesten. Zo herken je in de feesten van Pasen, Pinksteren, de dagen van de Goede Week de feesten van Pesach, Sjavoeot, Loofhuttenfeest, Jom Kippoer. En zo zijn er nog wel meer lijnen te trekken. Bijvoorbeeld tussen de christelijke Quatertemperdagen en de joodse Geduchte dagen, beide in het najaar. Het is zaak om die lijnen te trekken in alle voorzichtigheid. Want de joodse en christelijke feesten hebben hun eigen ontwikkeling doorgemaakt. Ze vallen niet één op één samen. En de onderlinge verbanden zijn moeilijk te achterhalen.

Toch is het voor de kerken van groot belang om bewust te blijven van de raakvlakken van het gebed van de kerk met het gebed van Israël. De zo diep gekoesterde eenheid van de kerken, die geworteld is in Christus Jezus, raakt uit zicht als zij vergeten dat Jezus een jood was, naar de synagoge ging, uit de Wet en de profeten las. Om de geliefde en kostbare eenheid te bewaren is het zaak oog te houden voor de zilveren draden die door de traditie heen lopen, helemaal tot in de vroegste tijd van het christendom. De eenheid die de kerken zoeken is gebaat bij het voor waarachtig houden van hun katholiciteit. Daarbij hoort het oog houden voor de lijnen die door de geschiedenis heen lopen van Gods omgang met Israël en de volken en met heel zijn schepping, Wie zijn dagen viert als feestdagen vanwege de omgang van God met mensen wordt al vrolijk van die kleine gelijkenis van de christelijke Adventsdagen met die van het joodse Chanoeka. Want met elke nieuwe kaars die wordt ontstoken op de kandelaar wordt het wonder van Gods licht die inbreekt in de heersende duisternis meer en meer zichtbaar.

Henk Schoon