Op 20 maart j.l. zijn de leden van het OFK bij elkaar geweest voor een studiedag over de sacramentaliteit van de kerk. Centraal stond de inleiding van Dr Ton van Eijk over De Kerk als sacrament. Deze aanduiding heeft oude bronnen, toch is het een modern thema.
Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw speelt het een rol in teksten van het Vaticaans Concilie (Lumen Gentium) en de Wereldraad van Kerken (Uppsala 1968).
Opvallend is dat protestanten er kritischer tegenover staan dan rooms- katholieken. Terwijl Lumen Gentium schrijft: ‘De kerk is als het ware het sacrament, dat is: teken en instrument van de de innige vereniging met God en van de eenheid van heel het menselijk geslacht’, vermijden de documenten van Wereldraad het woord sacrament en spreken ze liever van de kerk als teken. Oorzaak van dit verschil is dat protestanten huiverig zijn voor een vereenzelviging van Christus met de kerk en dus voor de ontkenning van van haar zondigheid. In latere documenten van de Wereldraad zien we overigens dat de term mysterie gebruikt wordt als aanduiding van de kerk, en dan aangevuld met het woord teken. Het woord sacrament wordt vermeden. Van Eijk heeft er geen moeite mee de beladen term sacrament als aanduiding van de kerk op te geven – mits de term mysterie, aangevuld met teken gehandhaafd blijft. De kerk is meer dan een (menselijk) teken, zij heeft deel aan het (goddelijk) mysterie, zoals geopenbaard in Christus. De termen mysterie en teken tezamen geven de spanning aan tussen de goddelijke en de menselijke kant van de kerk: Christus is in de kerk aanwezig, zij is zijn lichaam, tegelijk is Hij haar Hoofd. Als zodanig gaat Hij haar ver te boven. De kerk deelt in het goddelijk heil, maar tegelijk is zij ook altijd een menselijke, historische gestalte, levend tussen hemelvaart en wederkomst. Ton van Eijk heeft ons zeer geholpen om meer zicht te krijgen op de sacramentele betekenis van de kerk en wij zullen de door hem genoemde inzichten zeker meenemen in onze voortgaande bezinning op de kerk.
