UTRECHT – Een gevoel van bezorgdheid over kerkelijke eenheid lijkt breed in de lucht te zitten: na de Nationale Synode, de groep Wij kiezen voor eenheid en het Nederlands Christelijk Forum is er zaterdag in Utrecht met een ”Katholiek Appel” opnieuw een initiatief tot meer verbondenheid gelanceerd. 

Het pas opgerichte Oecumenisch Forum voor Katholiciteit (OFK) presenteerde de appeltekst bij monde van mgr. dr. J. Vercammen, oudkatholiek aartsbisschop van Utrecht, aan vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk, de Oudkatholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en de Nederlandse Raad van Kerken.

In het stuk wordt een appel gedaan op alle christenen in Nederland om „ernst te maken” met de belijdenis van het geloof in de katholiciteit van de kerk. De opstellers zien een tendens om het geloof te beschouwen als een „puur individuele zaak, die nauwelijks nog verbonden is met de kerk en haar geloofstraditie” en een vervaging van het „besef van verbondenheid met de kerk van alle tijden en plaatsen.”

Initiatiefnemer ds. H. Kronenburg noemde „het gericht zijn op het geheel” de grote uitdaging van de kerk in een eeuw van globalisering. Het OFK zal daarbij volgens hem geen „vrijblijvende praatclub” zijn, maar echt „een instrument om kerkelijk beleid kritisch te volgen en hete oecumenische hangijzers, zoals de vragen rond ambt en sacrament, aan te pakken.”

De emeritus predikant gaf ook aan dat in het stuk sporen zijn terug te vinden van de „zeer protestantse theoloog” dr. A. van de Beek, doelend op diens recent verschenen boek over de kerk.

Het stuk wijst daarbij op drie zaken die de kerk een gezamenlijk referentiekader kunnen bieden: de canon, de geloofsbelijdenis en het ambt van opzicht. Het katholieke karakter van de kerk lijdt er volgens de opstellers echter momenteel onder dat van verschillende kanten eenzijdige nadruk op een van die drie elementen wordt gelegd. „Daarom doen we een appel op alle kerken om terug te keren naar onze gezamenlijke oorsprong, en de samenhang te herstellen.”

Vragen

In een reactie gaf bisschop G. J. N. de Korte aan in die drie instrumenten inderdaad een „katholieke orthodoxie” gewaarborgd te zien, maar hij noteerde toch een aantal openstaande vragen, zoals naar de verhouding van Schrift en traditie, het avondmaal en centrale of plaatselijke leiding. „Er is zeker een gezamenlijke basis en het vertrouwen is in de afgelopen decennia ook enorm gegroeid. Maar deze vragen zullen toch vroeg of laat in beeld moeten komen.”

Ds. W. Smouter gaf namens de Evangelische Alliantie een gepeperde analyse. Hij vond het stuk van „vitaal belang” maar verweet het OFK, dat de bijeenkomst opluisterde met een aantal hoogliturgische momenten, bij zichzelf te beginnen en anderen uit te nodigen zich bij hen aan te sluiten.

„Het OFK maakt de slechtst denkbare start. Echt oefenen in katholiciteit is niet om bijeenkomsten van gelijkgezinden te hebben, maar om het werk van de geest te herkennen in gans andere bewegingen dan die van jezelf. Bijvoorbeeld in een enorm lawaaiige pinksterkerk. Maar hier zijn de migrantenkerken niet uitgenodigd.”

Agenda

Ook scriba van de Protestantse Kerk dr. A. J. Plaisier, die reageerde namens de PKN, leek niet ten volle overtuigd van het initiatief. Hij was blij dat het OFK aangaf een dienende functie te willen innemen ten opzichte van andere initiatieven. „We verdringen elkaar onderhand op het oecumenisch veld. Maar we moeten onszelf niet te lang in stand willen houden. We moeten het thema eenheid aansnijden onder druk van een missionaire agenda.”

Verder is Rome te rooms en zijn protestanten te protestants, aldus Plaisier. Wel erkende hij richting de Rooms-Katholieke Kerk en de Oudkatholieke Kerk dat het protestantisme een „persoonlijke gezagsdrager” gezien de vele verschillen en scheuringen „schrijnend lijkt te missen” en dat er een bepaalde platheid in het protestantisme lijkt te zijn gekomen. Echte eenheid is volgens hem gebaseerd op het offer van Christus. „Daarin is vrede die niet het werk is van mensen, maar een geschenk van God.”

05-11-2012, Reformatorisch Dagblad

Ds. H. Kronenburg, Foto RD, Anton Dommerholt, Tekst: Van een medewerker