Voorafgaand aan de Rooms-Katholieke bisschoppensynode in Rome (4 tot 29 oktober) was er een gebedsviering met de paus. Patriarch Bartolomeüs van Constantinopel, de aartsbisschop van Canterbury, Justin Welby, protestantse geestelijken en geestelijken en leken van andere kerken namen deel aan de viering. Van de Oud-Katholieke kerk van Nederland sprak Barend Th. Wallet, aartsbisschop van Utrecht, een gebed uit. De gemeenschap van Taizé had een groot aandeel in de viering. In het bijzonder waren veel jongeren uitgenodigd en naar Rome gekomen die verbleven in gastgezinnen. Het samen bidden en zingen werkte verbindend. 

De paus preekte over het belang van de stilte. Enkele jaren eerder sprak hij daar ook over. Stilte is niet hetzelfde als zwijgen, maar luisteren en ruimte bieden aan de geest. De geest van verbondenheid vormde de opmaat van de synode. De hoop is nu dat die synode in dezelfde verbondenheid voortgaat.

Dat behalve bisschoppen ook priesters, diakens, monniken en nonnen én gewone gelovigen: mannen en vrouwen met stemrecht deelnemen aan de synode, en enkele tientallen "facilitators" zonder stemrecht - deskundigen en theologen die het vergaderproces zullen bijstaan - wordt uitgelegd in de media als een welkome vernieuwing van de kerk. Welkom is het zeker. Of het een vernieuwing is kun je verschillend uitleggen. Vergeleken met de kerk van de afgelopen eeuwen wel. Maar eigenlijk is het geen vernieuwing maar het inbedden van de synode in de katholiciteit van de ongedeelde kerk van de eerste eeuwen, waarin heel de kerk stemrecht had.

De stem van heel de kerk, geestelijken en gelovigen gezamenlijk, is nodig in synodes en bij belangrijke besluiten, zoals in het proces van verkiezing en wijding van een bisschop. Kerkhistoricus Dick Schoon^[1] schrijft hierover: Het hele proces van verkiezing en wijding valt onder de noemer „apostolische successie‟. Dit betekent dus niet alleen de wijding door zelf geldig gewijde bisschoppen, maar de inbedding van een bisschop in het geheel van de katholiciteit van de kerk. Niet de bisschop staat centraal, maar de kerk waarvan hij de eenheid representeert.^[2] Wat zou het goed zijn als met het spreken over de synodaliteit de synode ook de katholiciteit ontdekt van het stemrecht van heel de kerk. Dan zou een mooie uitkomst zijn van het proces van synodaliteit dat in 2021 is begonnen en waaraan heel de kerk in al haar geledingen en ook leden van bevriende kerken hebben deelgenomen.

^[1] Bisschop van Haarlem en docent kerkgeschiedenis aan het oud-katholiek seminarie.

^[2] Dick Schoon, Het bisschopsambt in de oud-katholieke traditie. Nederlands Tijdschrift voor Kerk en Recht, 5 (2011), 24-34

Henk Schoon

afbeelding; Lars König, Elyseüs Photography