Op 10 november waren we met 75 deelnemers bijeen in de Oude Lutherse Kerk te Amsterdam voor de jaarlijkse ontmoetingsdag. In de ochtendvergadering hield Drs Hendro Munsterman een boeiende en informatieve inleiding over ‘Maria in oecumenisch perspectief’. Historisch was de ontwikkeling zo, dat Maria in het eerste millenium ‘een van ons’ was, maar vervolgens steeds meer boven ons kwam te staan. In de 20e eeuw keert het tij. Sinds Vaticanum II (1963, wordt Maria op grond van een nieuwe oriëntering op de Bijbel en de Vroege Kerk gezien als beeld van de kerk. Deze ontwikkeling is oecumenisch belangrijk, omdat nu ook protestanten zich kunnen voegen in het koor van alle geslachten die Maria zaligprijzen (Lukas 1:48). Er zijn nog wel enkele oecumenische hobbels te nemen, zoals de medewerking van Maria aan het heil, de waardering van buitenbijbelse uitspraken over Maria en het gebed op voorspraak van Maria, maar uit recente dialoogteksten blijkt dat die niet onneembaar zijn. In elk geval hoeven die een oecumenische viering van de Annunciatie (25 maart), zoals voorgesteld door het OFK, niet in de weg te staan. Want juist op dat feest wordt Maria geëerd als het beeld van de kerk en als spiegel van de gelovige.
In de discussie kwamen eerst enkele theologiestudenten van Tilburg University aan het woord. Zij vroegen of er niet veel meer aandacht zou moeten zijn voor Maria als Joodse vrouw en of Lourdes voor Protestanten niet een grote belemmering is. Verder kwamen vragen aan de orde als: is dit nu de visie van de RK Kerk? En waarom er in de Nederlandse oecumene zo weinig aandacht is voor Maria? De inleider noemde een aantal redenen, maar benadrukte dat Maria nooit de aanleiding is geweest tot kerkscheiding.
’s Middags waren er vier workshops: 1. Zingen met, over en tot Maria (met Hanna Rijken en het Vocaal Theologen Ensemble), waarin het Magnificat centraal stond. 2. Vieren met Maria (met ds Herman de Vries), waarin verslag werd gedaan van een viering van de Annunciatie in de Friese plattelandsgemeente Ternaard. 3. De Annunciatie in de kunst (met drs Desiree Krikhaar), waarin aan de hand van afbeeldingen de verschillen in benadering van Maria tussen Oost en West werden belicht. 4. Luther en het Magnificat (met dr Chistoph Burger), waarin Luthers uitleg van het Magnificat werd besproken: Maria prijst God omdat Hij naar haar heeft omgezien, juist in haar ‘lage staat’.
De dag werd besloten met de viering van de vespers, waarin voorgingen ds Idelette Otten en ds Henk Gols, en waarin de organist Sebastiaan ’t Hart en het Vocaal Theologen Ensemble o.l.v. Hanna Rijken ons voorgingen in de lofzang. Alle teksten, ook die van de workshops, zullen worden afgedrukt in het komende nummer van het digitale tijdschrift Perspectief van de Katholieke Vereniging voor Oecumene (maart 2016), te vinden op www.oecumene.nl.
Lees ook het artikel van Barend Kamphuis, ‘Maria is een feestdag waard’, in het Nederlands Dagblad van 16 oktober 2015.
Inmiddels is een werkgroep van OFK-leden begonnen aan de uitwerking van het voorstel voor een oecumenische viering van de Annunciatie – zo mogelijk voor het eerst te houden in het Lutherjaar 2017, op zaterdag 25 maart, aan de vooravond van zondag Laetare.
